Thứ tư, 12/11/2025, 13:30
Sớm tháo gỡ vướng mắc để triển khai Dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận
Mặc dù tỉnh Khánh Hòa đã nỗ lực, quyết liệt trong công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng và tái định cư cho người dân tại hai xã Phước Dinh và Vĩnh Hải, song để bảo đảm tiến độ thực hiện Dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và 2, vẫn còn nhiều vướng mắc cần sớm tháo gỡ.
Xã Phước Dinh (Khánh Hòa), nơi được chọn xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1. Ảnh: NGUYỄN TRUNG.
Khó khăn để xác định nguồn gốc đất
Theo đại diện Ủy ban nhân dân xã Phước Dinh, trở ngại lớn nhất hiện nay là việc xác định nguồn gốc và quá trình sử dụng đất. Sau gần 15 năm kể từ khi ban hành và sau đó hủy các thông báo thu hồi đất, khu vực dự án đã có nhiều biến động: người dân tự ý sang nhượng, chia tách đất bằng giấy viết tay, không được cơ quan chức năng xác nhận. Điều này khiến cho việc xác minh nguồn gốc, quá trình sử dụng đất và xác định đối tượng được hỗ trợ chuyển đổi nghề gặp nhiều khó khăn.
Bên cạnh đó, nhiều chủ đất hiện không còn quyền sử dụng đất hoặc chủ đất là người ở địa phương khác không tích cực phối hợp với chính quyền, gây trở ngại trong việc xác minh. Trong khi đó, quỹ đất tái định cư dự phòng được điều chỉnh tăng từ 40,65ha lên 65,62ha, khiến công tác xác định nguồn gốc đất và áp dụng theo quy định của Luật Đất đai trở nên phức tạp hơn.
Tháng 7/2025, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh đã hoàn thiện và cung cấp bản đồ cập nhật biến động sử dụng đất cho xã để phục vụ việc họp xét nguồn gốc, quy chủ. Tuy nhiên, khu vực dự án có nhiều kết luận thanh tra, quyết định xử phạt qua các thời kỳ, khiến việc tra cứu hồ sơ tốn nhiều thời gian.
Mong sớm có chính sách phù hợp
Ông Trần Ngọc Bình, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Phước Dinh, cho biết: Người dân địa phương cơ bản đồng thuận với chủ trương triển khai dự án, song mong muốn có chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư, chuyển đổi sinh kế, tìm việc làm mới... đầy đủ và toàn diện theo Nghị quyết 189/2025/QH15 của Quốc hội, vì các quy định được cụ thể hóa Nghị quyết 189 tại Nghị quyết 13/2025/NQ-HĐND của tỉnh Ninh Thuận cũ, vốn đã không còn phù hợp thực tế.
Người dân còn kiến nghị thay thế phương án tái định cư cũ bằng cách bố trí diện tích tái định cư là 300 m²/hộ, đồng thời xem xét thêm suất tái định cư miễn tiền sử dụng đất cho các hộ có nhiều thế hệ, nhiều cặp vợ chồng cùng chung sống trên một thửa đất bị thu hồi. Cần bổ sung cơ chế hỗ trợ đất cho các hộ không trực tiếp sản xuất nông nghiệp khi bị thu hồi đất nông nghiệp mà không đủ điều kiện được hỗ trợ đào tạo, chuyển đổi nghề.
Xã Phước Dinh đã kiến nghị Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa sớm có biện pháp tháo gỡ 6 nhóm vấn đề trọng điểm, như: Xác định giá đất cụ thể cho khu tái định cư mở rộng 26,7ha; cung cấp kết quả thẩm định đo đạc, chỉnh lý bản đồ địa chính phục vụ thu hồi đất; thống nhất phương án phân lô, quy hoạch chi tiết (tỷ lệ 1/500); chấp thuận chủ trương điều chỉnh cục bộ quy hoạch khu nghĩa trang phục vụ tái định cư...
Ủy ban nhân dân xã Vĩnh Hải (Khánh Hòa) tổ chức buổi họp dân để giới thiệu và lấy ý kiến nhân dân về việc bố trí khu tái định cư mới khi xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2.
Theo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh, Dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 có tổng diện tích thu hồi 449,37ha, liên quan đến 835 trường hợp với 829 hộ dân. Dự kiến, đến 31/12/2025, tỉnh sẽ hoàn thành chi trả bồi thường cho khoảng 500 trường hợp (200ha tại vùng lõi). Các trường hợp còn lại sẽ được xử lý sau khi cấp thẩm quyền xác định ranh giới vùng đệm chính thức.
Riêng khu tái định cư hơn 65ha/132 trường hợp, nếu người dân đồng thuận, sẽ hoàn thành chi trả bồi thường, hỗ trợ đạt 100% vào cuối năm 2025.
Đối với Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2, tiến độ chậm do chưa thống nhất khoảng cách an toàn từ nhà máy đến khu dân cư. Bộ Khoa học và Công nghệ chưa có kết luận cuối cùng, khiến cho Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa chưa thể lựa chọn vị trí tái định cư phù hợp.
Người dân xã Vĩnh Hải (Khánh Hòa) đóng góp ý kiến, cho rằng điểm bố trí khu tái định cư mới chưa phù hợp để bà con an tâm di dời khi xây dựng nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2.
Trước đó, vị trí tái định cư được xác định tại thôn Thái An (xã Vĩnh Hải), diện tích 54 ha. Tuy nhiên, qua khảo sát, khu vực này nằm trong bán kính 1 km từ hàng rào nhà máy – phạm vi cấm xây dựng khu dân cư theo khuyến cáo của Bộ Khoa học và Công nghệ. Tỉnh Khánh Hòa đang khảo sát lại hai vị trí mới tại thôn Nhơn Hải và Thanh Hải, nằm ngoài vùng PAZ (vùng bảo vệ khẩn cấp), song việc này cần thêm thời gian, ảnh hưởng đến tiến độ bàn giao mặt bằng.
Cần tháo gỡ nút thắt về vốn và cơ chế
Phó Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Khánh Hòa Trịnh Minh Hoàng cho biết: Tổng vốn đầu tư để thực hiện các dự án thành phần (di dân, tái định cư, định canh...) cho hai nhà máy khoảng 12.392 tỷ đồng. Trung ương mới phân bổ 3.236 tỷ đồng, chiếm khoảng một phần ba tổng mức đầu tư. Trong khi đó, tổng diện tích thu hồi cho hai dự án hơn 1.130ha, trong đó vùng lõi hai nhà máy chiếm hơn 814ha (Nhà máy 1 hơn 409ha, Nhà máy 2 hơn 405ha), ảnh hưởng đến 1.153 hộ với 5.229 nhân khẩu.
Ngoài ra, còn có gần 120ha khu tái định cư, 13ha khu dân cư chỉnh trang, 22ha khu nghĩa trang, 0,59ha khu trạm bơm và 159ha khu tái định canh. Hiện, công tác kiểm kê cơ bản đã hoàn thành. Tuy nhiên, nút thắt lớn nhất không nằm ở phía người dân, mà là vướng mắc về cơ chế, chính sách chậm được tháo gỡ. Địa phương mong muốn Trung ương sớm có chỉ đạo cụ thể để khơi thông những trở ngại, bảo đảm mục tiêu bàn giao mặt bằng đúng thời hạn, vì thời gian để hoàn thành công việc không còn nhiều.
(Nguồn; nhandan.vn).
