TP.HCM mới khó 'cất cánh' trên những trục đường quá tải

Sau khi sáp nhập địa giới hành chính, TP.HCM được mở rộng và đứng trước cơ hội phát triển bứt phá chưa từng có. Nhưng những dòng xe thường xuyên ùn ứ trên Quốc lộ 13, 51 hay cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây đang phản chiếu một thực tế: hạ tầng chưa theo kịp kỳ vọng phát triển.

Đường tắc, vùng khó liền nhau

Anh Minh Hoàng (phường Hạnh Thông) kể, dịp lễ 2/9, anh lái ô tô chở cả nhà đi chơi biển Vũng Tàu. Lẽ ra, chạy quãng đường chưa tới 100km chỉ mất 2-2,5 giờ, nhưng anh phải mất 6 giờ bởi mọi ngả đường đều quá tải. Trên đường Mai Chí Thọ (phường An Phú) gần đường dẫn vào cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây, các phương tiện phải đứng chôn chân cả tiếng đồng hồ.

Anh Hoàng bức xúc: “Bảng điện tử trên cao liên tục thông báo “đường cao tốc đang đông, đề nghị chọn lộ trình khác”, nhưng xe cộ không thể nhúc nhích, mà cũng không ai biết thoát ra theo hướng nào, lộ trình thay thế ra sao”. Khi vào được đường cao tốc, nhiều đoạn xe cũng phải nhích từng chút một, nhất là khi qua trạm thu phí Long Phước.

Ở chiều về, đường dẫn vào đường cao tốc bị tạm đóng hơn 30 phút do quá tải khiến xe ùn ứ nghiêm trọng ở nút giao Long Thành, tỉnh Đồng Nai. “Thật phi lý khi người dân phải mất nửa ngày để đi từ phường này sang phường khác trong cùng một thành phố” - anh Hoàng nhận xét.

Cảnh kẹt xe không chỉ diễn ra vào dịp lễ, tết mà hầu như quanh năm. Trên đoạn giao giữa Quốc lộ 51 và đường vào cụm cảng Cái Mép - Thị Vải, phường Phú Mỹ, thường xuyên có hàng trăm xe container nhích từng mét. Thậm chí, cứ qua đoạn đường này, nhiều tài xế tắt máy, mở cửa xe ngồi bệt xuống lề đường hút thuốc, tranh thủ ăn cơm hộp.

Anh Nguyễn Văn Hậu - tài xế xe container - than: “Kẹt hoài thành quen. Tôi chở trái cây xuất khẩu từ kho lạnh ở phường Linh Trung đến cảng Cái Mép - Thị Vải. Đã đi sớm để tránh kẹt xe, vậy mà mất 4 tiếng vẫn chưa tới. Trái cây trong thùng bị nóng, giảm chất lượng, giờ giao nhận bị trễ, tiền dầu cũng tăng, khổ không kể xiết”.

Việc chạy xe từ trung tâm TP.HCM đến các phường thuộc tỉnh Bình Dương trước đây và ngược lại cũng vất vả không kém. Mỗi ngày, xe từ các khu công nghiệp, khu dân cư và đô thị vệ tinh đổ về trung tâm TP.HCM theo Quốc lộ 13, đường Võ Nguyên Giáp, Phạm Văn Đồng thường xuyên ùn ứ do đường hẹp, xe đông.

Chị Lê Thị Mỹ Dung - công nhân trong khu công nghiệp Mỹ Phước, phường Mỹ Phước - ngao ngán: “Từ nhà máy về nhà ở phường Thạnh Xuân, tôi mất hơn 90 phút chạy xe. Quốc lộ 13 phía Bình Dương trước đây đã được mở rộng thênh thang lên 8 làn xe, làm cả hầm chui và cầu vượt, nhưng đến địa phận phường Hiệp Bình thì “thắt cổ chai” chỉ còn 4 làn nên thường kẹt cứng. Chưa kể, hôm nào mưa, đường ngập là cả biển xe và người đứng chôn chân. Mới đây, cầu Bình Triệu 1 tạm đóng cửa nên kẹt xe càng nặng”.

Đường cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây, trục giao thông huyết mạch kết nối TP.HCM và Bà Rịa - Vũng Tàu trước đây, thường xuyên ùn ứ, quá tải, xe không thể chạy tốc độ cao

Đột phá hạ tầng để mở không gian phát triển mới

Tiến sĩ Nguyễn Thiềm (Hội Quy hoạch và Phát triển đô thị Việt Nam) nhận định, việc sáp nhập 3 địa phương thành TP.HCM mới không chỉ thay đổi địa giới hành chính mà còn nhằm hình thành cực tăng trưởng mới phía Nam, bao gồm đô thị trung tâm, vùng công nghiệp hiện đại và hệ thống cảng biển quốc tế. Nhưng sẽ mâu thuẫn nếu muốn TP.HCM thành “siêu đô thị tích hợp” với những con đường nhỏ hẹp, thiếu tính liên kết, luôn quá tải và ùn ứ xe cộ.

Để tháo gỡ, cần có một cơ chế điều phối vùng đặc biệt, không thể tiếp tục tình trạng “mỗi nơi làm một kiểu”. Rất cần nghiên cứu thành lập ủy ban điều phối phát triển vùng kinh tế TP.HCM với chức năng gắn kết quy hoạch, giám sát thực thi và huy động nguồn lực.

Ủy ban điều phối này cần tận dụng cơ chế đặc thù từ Nghị quyết 188/2025/QH15 (về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù, đặc biệt để phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị (metro) tại Hà Nội, TP.HCM) để phát triển các tuyến metro có sức chở lớn, kết nối vùng đô thị vệ tinh.

TP.HCM hiện tại chỉ có tuyến metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên) chạy trong nội thành. Cần nghiên cứu, bổ sung thêm các tuyến metro mới về hướng Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu trước đây. Việc xây đường sắt đô thị xuyên vùng không chỉ giảm số phương tiện cá nhân mà còn giảm áp lực lên hạ tầng đường bộ, nâng cao chất lượng sống đô thị. Với sức chở lớn, tốc độ nhanh, tàu điện là lời giải cho bài toán đi lại của hàng triệu người lao động của vùng đô thị tích hợp rộng lớn.

Cũng theo ông Nguyễn Thiềm, TP.HCM mới có mạng lưới sông ngòi dày đặc, nhưng chưa được khai thác hết tiềm năng vận tải đường thủy để chia tải cho đường bộ. Với sông Sài Gòn, Đồng Nai, Thị Vải, Nhà Bè đến hệ thống kênh rạch đan xen trong nội đô và vùng ven, khu vực này hoàn toàn có thể hình thành các tuyến vận tải thủy kết nối liên tỉnh, phục vụ cả hàng hóa lẫn hành khách.

Tuy nhiên, hệ thống bến cảng, bến thủy nội địa, trung tâm logistics đường thủy hiện nay còn manh mún, rời rạc, chỉ có vài tuyến vận tải thủy hiện hữu như tàu cao tốc Bạch Đằng - Vũng Tàu, phà biển Cần Giờ - Vũng Tàu, tuyến vận tải container từ Bình Dương xuống Cái Mép - Thị Vải.

Ông nói: “Cầu Bình Triệu 1 đang được nâng tĩnh không, luồng sông Đồng Nai, Thị Vải - Lòng Tàu cũng đang được lên kế hoạch nạo vét. Có thể xem đây như bước khởi động cho chiến lược khôi phục giao thông đường thủy. Nếu có chính sách khuyến khích doanh nghiệp đầu tư vào bến bãi, phương tiện, kết hợp logistics đường thủy, đường bộ, đường sắt thì hệ thống sông ngòi của vùng sẽ trở thành một tuyến vận tải chiến lược, giảm áp lực cho các tuyến đường bộ vốn quá tải nghiêm trọng”.

Tiến sĩ, kiến trúc sư Võ Kim Cương - nguyên Phó kiến trúc sư trưởng TP.HCM - góp ý, trước mắt, cần ưu tiên vốn cho những trục kết nối mang tính chiến lược. Đó là đẩy nhanh tiến độ xây tuyến đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu để giải tỏa áp lực cho Quốc lộ 51; khẩn trương mở rộng đường cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây, trong đó ưu tiên mở rộng đoạn TP.HCM - Long Thành từ 4 lên 8 làn xe, bởi đây là tuyến huyết mạch kết nối TP.HCM với sân bay Long Thành, nối với cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu và các đường Vành Đai 3, Vành Đai 4 trong tương lai.

Tăng tốc đầu tư các trục vành đai, cao tốc chiến lược

Việc hợp nhất 3 địa phương TP.HCM, Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu mở ra nhu cầu cấp thiết về phát triển hệ thống hạ tầng giao thông, đặc biệt là các trục kết nối liên vùng. Giai đoạn 2026-2030 sẽ là thời kỳ phát triển vượt bậc về hệ thống giao thông vùng.

Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông TP.HCM cùng Sở Xây dựng TP.HCM và các đơn vị liên quan đang tập trung triển khai việc xây dựng đường Vành Đai 3, phấn đấu thông xe vào cuối năm nay, đồng thời khởi công xây tuyến đường Vành Đai 4 trong năm 2026. Bên cạnh đó, ban cũng đẩy nhanh tiến độ đối với 5 đường cao tốc hướng tâm, gồm TP.HCM - Trung Lương, Bến Lức - Long Thành, TP.HCM - Mộc Bài, TP.HCM - Bình Phước và Long Thành - Dầu Giây.

Trong đó, đường cao tốc TP.HCM - Mộc Bài dự kiến khởi công trong tháng 9/2025, đường cao tốc TP.HCM - Bình Phước đã được khởi công từ tháng 4/2025 và 3 tuyến còn lại sắp được mở rộng.

Thời gian qua, đã có rất nhiều dự án giao thông ở các cửa ngõ phía đông và tây bắc TP.HCM, cho nên cần đầu tư mạnh mẽ hơn ở cửa ngõ phía nam để cân đối lại. Trong tương lai gần, chúng tôi sẽ khởi công xây cầu Cần Giờ, đồng thời hình thành một tuyến đường trên cao kết nối khu nam TP.HCM với sân bay Long Thành. Chúng tôi cũng sẽ cho xây cầu Cát Lái mới để kết nối giao thông từ Nhà Bè qua Nhơn Trạch (tỉnh Đồng Nai).

Một thuận lợi lớn là khi các địa phương được hợp nhất, sẽ không còn trở ngại về ranh giới địa chính trong việc bổ sung vốn, điều chỉnh dự án hay phối hợp thi công như trước đây, từ đó tạo cơ chế đột phá để đẩy nhanh tiến độ các công trình trọng điểm.

Cùng với 2 tuyến đường vành đai, 5 đường cao tốc hướng tâm và nhiều công trình kết nối giao thông liên vùng, TP.HCM sẽ từng bước hình thành một hệ sinh thái giao thông hiện đại, kết nối hiệu quả với các cực công nghiệp, dịch vụ và cảng biển, tạo nền tảng cho sự tăng trưởng cân bằng và bền vững của toàn vùng Đông Nam Bộ trong 5 năm tới.

Ông Lương Minh Phúc - Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình giao thông TP.HCM.

(Nguồn: phunuonline.com.vn)

Link gốc: https://www.phunuonline.com.vn/tphcm-moi-kho-cat-canh-tren-nhung-truc-duong-qua-tai-a1559755.html